کاشت گیاهان مثمر در فضای شهری، لطمه زا است؟
فست تریپ: کارشناس گروه مطالعات فضای سبز و زیباسازی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران درباب ابعاد چندگانه کاشت شهری مثمر و خوراکی توضیحاتی ارائه داد.
به گزارش فست تریپ به نقل از مهر، سارا قبادی، کارشناس گروه مطالعات فضای سبز و زیباسازی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران در یادداشتی نوشت: باوجودآنکه در سطح بین المللی موضوع کاشت منظر شهری مثمر و خوراکی به عنوان رویکرد های منطبق با پایداری مورد توجه قرار گرفته است بااین حال اختلاف نظر زیادی درباره ی استفاده یا عدم استفاده از گیاهان مثمر (درختی، درختچه ای و علفی) در میان متخصصان، مدیران شهری و حرفه مندان وجود دارد. برخی به صراحت اعلام نموده اند کاشت این گیاهان در فضای شهری، لطمه زا است و برخی دیگر تا آنجا پیش رفته اند که خواهان جایگزینی کامل گونه های غیر مثمر فضای سبز با گونه های مثمر شده اند و هرکدام از این نحله های فکری نیز دلایلی را برای نظرات خود مطرح کرده اند. در ایران به دلیلهای مختلف الگوهای فضایی منظر مثمر و منظر کشاورزی از جایگاهی در طراحی منظر جدید در قرن اخیر برخوردار نبوده است؛ بدین سبب نگاهی راهبردی و نظام مند که کاشت گیاهان خوراکی در بوستان ها و فضاهای سبز عمومی را تحت ایده کلی برنامه ریزی و طراحی منظر کشاورزی مورد حمایت قرار دهد، در ایران وجود ندارد. اما برمبنای مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در تاریخ ۰۶/۰۲/۱۴۰۰ پیرامون طرح تدوین الگوی کشاورزی شهری در بوستان ها و فضاهای تجهیز شده شهری، کاشت درختان مثمر در فضاهای شهری از پشتیبانی قانونی لازم برخوردار شده و اجرای آن منوط به تکمیل و افزوده شدن ضوابط الزام آور و الزامی تحقق فضاهای کشاورزی شهری در فضاهای تجهیز شده شهری است. از موانع توسعه کاشت گیاهان مثمر شهری بروز برخی مشکلات نظیر کثیف شدن سطح معابر، جمع شدن حشرات در پیاده روها به خصوص در زمان میوه دهی درختان و خطرات بهداشتی احتمالی در رابطه با کشاورزی و باغبانی شهری است؛ چونکه شواهد گسترده ای وجود دارد که خاک های شهری می توانند حاوی مقادیر زیادی فلزات سنگین باشند. به طورکلی، سه منبع اصلی تجمع فلزات سنگین و سمی در محصولات خوراکی شهری عبارت اند از استفاده از خاک های آلوده برای کاشت، آبیاری محصولات با فاضلاب و تأثیر آلودگی هوای ناشی از ترافیک یا کارهای صنعتی است. در مورد شهر تهران یکی از مهم ترین موانع توسعه کاشت گیاهان مثمر و خوراکی، تأثیر آلودگی هوا بر سلامت محصولات است که یکی از ملاحظات اصلی در این مورد، تأثیر ترافیک و تجمع فلزات سمی در زیست توده خوراکی محصولات مختلف است. تحقیقات نشان می دهد که مجاورت با خیابان برای تجمع آلاینده ها در پوشش گیاهی مهم می باشد، همچون آلاینده های در رابطه با ترافیک سرب است، محتوای سرب در گیاهان و خاک بطور مجانبی با افزایش فاصله از خیابان بسته به بار ترافیک، زمان قرار گرفتن در معرض، خاصیت های باد و وجود موانع آلودگی هوای در رابطه با ترافیک کاهش پیدا می کند. درحالی که آلاینده های هوای در رابطه با ترافیک می توانند دور از منبع خود حرکت کنند، ساختمان ها به عنوان موانع عمودی می توانند از پراکندگی ذرات جلوگیری نمایند. علاوه بر این، ظرفیت پوشش گیاهی برای فیلتر کردن هوا و بی حرکت کردن ذرات که اخیراً مورد توجه علمی قرار گرفته است می تواند هجوم آلاینده های در رابطه با ترافیک را کم کند. به همین دلیل علاوه بر بار ترافیکی، سایر متغیرها مانند نوع گیاه (درختی، درختچه ای، علفی)، نوع میوه (خشکباری، توت ها و هسته دارها)، نوع، عرض و ارتفاع موانع، فاصله تا نزدیک ترین خیابان و میزان محصوریت سایت (محصوریت کامل تا بدون حصار) نیز بر میزان آلاینده اثرگذار است. درباب کادمیوم نیز چون منشأ اصلی آن (آب وخاک) بطور مستقیم ارتباطی با ترافیک محلی ندارد میزان آن به سایر مؤلفه ها همچون نحوه نگهداشت درختان، کیفیت آب وخاک و.. بستگی دارد. درحقیقت کاشت گونه های مثمر در شهرها دارای ظرایف و وجوهی است که نیاز است با انجام مطالعاتی دقیق ضمن تعیین فرصت ها و تهدیدهای استفاده از گونه های گیاهی مثمر در فضای سبز شهری به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی، میزان سلامت محصولات شهری حاصل از درختان و سایر گیاهان واقع در زمینه های محیطی مختلف (باغ، بوستان و معابر شهری)، سنجیده شود. به همین دلیل بعد از انجام این مطالعات و برمبنای داده های به دست آمده می توان موضوع را از ابعاد گونه شناسی کاشت (کدام گونه های گیاهی مثمر را می توان به فضای شهری اضافه نمود)، چگونگی شناسی (با چه نوع طراحی کاشت و تحت کدام نوع نظام فضایی) و کجایی شناسی (بستر شناسی محیطی برای توسعه گیاهان مثمر و تعیین فواصل درختان مثمر از محورهای ترافیکی آلاینده محیط) بررسی نمود. آن چه که از مجموع مباحث بر می آید این است که تحقیقات در رابطه با توسعه کاشت گونه های گیاهی مثمر به شدت وابسته به شرایط سایت و گونه های گیاهی مورد بررسی است و بدون انجام مطالعات دقیق نمی توان به دستورالعمل های کاشت گونه های مثمر رسید. به همین دلیل پیش از هرگونه برنامه ریزی و سیاستگذاری در عرصه باغبانی و کشاورزی شهری و انتخاب تیپولوژی گسترش گیاهان مثمر در منظر شهری لازم است بر روی وضع موجود گونه های مثمر و میزان سلامت محصولات آن مطالعات تجربی صورت گیرد تا متناسب با واقعیت های موجود، ضوابط استفاده از گیاهان مثمر در فضای سبز شهری تبیین گردد و بعد از ایجاد وحدت رویه و بسترسازی حقوقی و قانونی، نسبت به توسعه هدفمند کاشت منظر شهری مثمر و خوراکی اقدام گردد.
منبع: ifasttrip.com
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب